zaterdag 25 april 2009

De bijbel in cultureel opzicht vandaag de dag

Inspiratiebron zonder einde
In het televisieprogramma LUX van de Nederlandse zendgemachtigde Ikon wordt op zondag 26 april, tussen 23:35 uur en middernacht de vraag gesteld "Wat doen kunstenaars met de bijbel in de 20ste en 21ste eeuw?" Zolang in het antwoord of de reactie duidelijk wordt dat men verder is gaan denken dan alleen binnen het aloude — dan wel al te oude — kader van een godsgeloof, is er eventueel sprake van het meegroeien van de teksten in de eerste anthologie van de westerse wereld, zijnde de Gantsche Heilige Schrift. En dat is een verzameling boeken waarmee men — ook als fervente atheïst — heel veel kanten op kan. Als de atheïsten bereid zijn hun starre houding te laten varen ten opzichte alles wat met 'het geloof' te maken heeft, is er kans op verrijking naar twee kanten toe.
Dat er nog altijd tal van lieden zijn, die fundamentalistisch menen dat het Boek der Boeken slechts mag worden bezien in het kader van het christendom, is echter niet erg christelijk — op basis van zo menige tekst die in die kleine biblotheek te vinden is — en wel heel erg dom.

"Zonder God geen kennis, geen inzicht" (?)
Zo zei een gereformeerde jonge organist eens tegen me dat ik mijn functie als dagbladcriticus voor klassieke muziek waarlijk nimmer naar behoren zou kunnen uitoefenen als ik niet als basis voor mijn bestaan het christelijke geloof zou accepteren, zeker in verband met de orgelwerken van Bach — èn de uitvoering daarvan — welke per definitie aan mijn bevattingsvermogen moesten ontsnappen als ik niet binnen het vereiste stramien zou leven. Het hielp overigens niet dat ik over de splinter en de balk ben begonnen, en evenmin mocht het baten dat ik het begrip zeventigmaal zevenmaal — nadrukkelijk terloops — hanteerde.


Dat er in de huidige tijd voldoende muzikale en literaire kunstenaars zijn, alsmede in andere disciplines van uitingen der schone kunsten, welke bijbelteksten aangrijpen voor een mooie titel van hun boek, of die een bijbelverhaal, letterlijk en figuurlijk, in een modern jasje — mutatis mutandis derhalve — voorstellen, stemt tot tevredenheid.

Maatschappelijk belang
Dat men bij de Ikon met een grote boog om zo'n boven omschreven starre houding heen gaat, is inmiddels ruimschoots bekend, en dat moet vooral zo blijven, ten faveure van mensen, kunsten en die klassieke verzameling boeken des ouden en des nieuwen verbonds.
In de beeldende kunsten bestaan diverse voorbeelden van door de letterlijke en/of figuurlijke inhoud van bijbelboeken — dan wel delen daarvan — geïnspireerde kunst. Dat was zeer recentelijk nog te zien in Galerie MooiMan te Groningen. Dennis Coenraad exposeerde daar onder meer Jezus-beelden en meldde bij die gelegenheid dat er met Pasen een beeld van hem zou worden voorgesteld in het Utrechtse Catharijne Convent.
__________
Afbeelding: Een fraai staaltje van 21ste eeuwse kunst, geïnspireerd op de bijbel. Dennis Coenraad is de schepper van dit beeld, getiteld corpus christi.

donderdag 16 april 2009

Nog vijf weekeinden Reflexies in Galerie MooiMan, met stukken van Rolf Maas en Antoine Timmermans

Blackground
In Galerie MooiMan te Groningen is bijna twee weken geleden — om het wat exacter te benoemen: op zondag 5 april in de namiddag te zestien uur — een nieuwe expositie van start gegaan met onder meer een fascinerend beeld van Dorian Gray: een romanfiguur van Oscar Wilde (1844-1900), in een creatie van Rolf Maas. Voorts hangen er tientallen foto's van dezelfde kunstenaar uit de serie Blackground: sterk erotisch getinte prenten van relatief jonge mannen, die voor een extra inkleuring — overigens behoudens enkele uitzonderingen in zwart/wit — zorgen door de onderling verschillende houdingen ten opzichte van het tonen van hun lichaam, variërend van ingetogen zedigheid — die wel degelijk overeind kan blijven bij een ontkleed lijf — tot zinderend-zinnen prikkelende aanwezigheid.

Tekeningen en Rood
Voorts hangt er nog een tiental foto's van Rolf Maas dat de serie-titel Tekeningen en Rood draagt, waarin even zovele intieme momenten worden getoond van twee mensen — een Kus, die we reeds eerder, maar dan weer geheel anders, bij, onder tal van anderen, Auguste Rodin (1840-1917), Edvard Munch (1863-1944) en Pablo Picasso (1881-1973) zijn tegengekomen. Daarbij schijnen de partners van dat moment geheel in elkaar op te gaan, met één uitzondering, als ze kennelijk worden gestoord en daardoor tevens een — in ieder geval vagelijk, zo niet nog flink wat meer — verstoorde indruk wekken. Is dat verstoorde illusie of verstoorde werkelijkheid doordat de magie van het moment werd geroofd?

Activerende beelden
De symboliek van dat ogenblik zou — als het bewegende beelden waren geweest — wel eens ingrijpender gevolgen kunnen hebben (gehad) dan die van het in elkaar opgaan. Hoewel al die tien foto's de toeschouwer een relatief hechte basis verlenen, wordt de verwerking en de interpretatie van die beelden geheel overgelaten aan de fantasie van de degene(n) die het in zich wil(len) opnemen. Met andere woorden: de kijker kan de kijkers ruim de kost geven, en welke prikkelingen deze dan doorgeven aan het hersengebeuren in de schedelpan, mag, kan — en een klein beetje: moet — de toeschouwer zelf dan maar activerend beïnvloeden. De kunstenaar heeft in ieder geval de brood met beleg-nodige ruimte gecreëerd voor participatie van al diegenen die zo'n sprong in het duister — niet in de laatste plaats binnen de eigen persoonlijkheid — aandurven.

Antoine Timmermans
De andere kunstenaar,
Antoine Timmermans, die een gedeelte van zijn werk in deze dubbel-expositie toont — en dat zijn keramische beeldjes uit diens serie Menschen — 32 in totaal, verspreid over drie wandtafels in Galerie MooiMan. Deze is in 1964 te Tiburg geboren en heeft aan drie Nederlandse kunstacademies bezuiden de grote rivieren gestudeerd. Voor de Belgische Kopergieterij Theater te Gent heeft hij enkele decors ontworpen. Daarna is hij andere wegen gaan bewandelen, zoals het ontwerpen van kleding en performances voor travestieten, drags en nog "andere types" — dat laatste wordt zo omschreven op de uitnodigingskaart die Galerie MooiMan in Groningen voor de opening heeft verzonden. Dat aparte werk heeft ervoor gezorgd dat hij contracten kreeg bij de Danssalon te Eindhoven en in Duitsand bij de te Keulen gevestigde Dawn Productions. Zelf toerde Antoine Timmersmans door Europa als het fenomeen Cibersissy.
Na een diepe persoonlijke inzinking, die in iedere kunstenaar — en dus op zijn werk — diepe sporen nalaat, implodeert zijn artisticiteit als het ware. Een soms terecht als 'donkere kant' omschreven element komt in zijn werk sterker naar voren. Die kleine keramische beelden bieden
daarvan duidelijke uitingen. Het inzicht dat de kunstenaar heel even heeft gekregen op, en wellicht deels in, een andere dimensie, valt daarna niet meer weg te denken uit de persoonlijkheid en de ontwikkeling daarvan en — van lieverlee, zeg maar — evenmin uit het werk dat hij daarna nog ontwikkelt.
In Galerie Kap Pur, die is gevestigd in Timmermans' geboorteplaats wordt op Koninginnedag 2009 — de dag dat de voormalige koningin honderd jaar zou zijn geworden — zal er in de straat waar Galerie Kap Pur is gevestigd — de Korvelseweg —, een groot feest worden gehouden, van 's ochtends 11:00 uur tot 's middags 17:00 uur. In de galerie zal Antoine Timmermans dan demonstreren hoe die beelden in de reeks Menschen tot stand komen. En daar zijn de keramische beeldjes te koop, net als dat in Galerie MooiMan te Groningen het geval is met alle tentoongestelde beelden en foto's van beide kunstenaars, evenals het Beeld van Dorian Gray.
Galerie MooiMan te Groningen is op zaterdag 2 mei gesloten. Verder kan men er voor deze beide kunstenaars in de weekeinden — op vrijdag, zaterdag en zondag — nog terecht tot en met vrijdag 22 mei.
____________
Afbeeldingen
1. Het model Jason op een foto van Rolf Maas.
2. Tekening en Rood
Nummer 10 eveneens van Rolf Maas.
3. Een van de 32 keramische beeldjes van Antoine Timmermans uit de serie Menschen, zoals deze worden geëxposeerd bij Galerie MooiMan te Groningen.
4. Idem.
5. Dito.