De afgelopen dagen heeft het digitale Nederlandse televisiekanaal Geschiedenis 24 reeds enkele keren een reportage, getiteld Het Van Meegeren Mysterie, herhaald die de Tros in 1989 heeft gemaakt over meestervervalser Han van Meegeren, die toen honderd jaar tevoren was geboren. Van Meegeren overleed in 1947, het jaar dat een proces tegen hem werd gevoerd vanwege die vervalsingen, welke hij overigens zelf bekendmaakte. De zaak kwam echt in beweging aan de hand van zijn schilderij dat nog wel eens als onterecht Het laatste avondmaal wordt genoemd maar eigenlijk De Maaltijd van Emmaüs heet maar gewoonlijk in ons land De Emmaüsgangers wordt betiteld. Het werd vervaardigd in 1936, en aanvankelijk had Van Meegeren dat doek onder de naam Vermeer aan de wereld had geschonken, maar waarvan hij later beweerde de maker te zijn, hetgeen in eerste instantie niemand wilde geloven, en vooral de museumdirectie niet die het voor een — zeker voor die tijd — enorm bedrag [1] had verworven.Hedenmiddag wordt die reportage, gepresenteerd door Henk van Ulsen, nogmaals uitgezonden — tussen 17:24 uur en 18:21 uur — en ook daar blijft het niet bij; de komende dagen — en niet te vergeten in de nachtelijke uren — wordt de film nog enkele malen vertoond. [2]
Emmaus
Henk van Ulsen (*1927) was bevriend met Marie-Louise Doudart de la Grée (1909-1981) [3], die de roman Emmaus [4] — met tekeningen van Han van Meegeren publiceerde (Bruna, Utrecht, 1947) — en hij verzorgt de presentatie van het programma. [5]
Dat boek is weliswaar een roman, maar vormt een niet te onderschatten stuk informatie over leven en werk van de kunstenaar. Allereerst is het tot stand gekomen op verzoek van Van Meegeren zelf, na zijn arrestatie. Hij was zeer onder de indruk van de roman Zondaressen — over een kloosterschool in 1929 —, voor het eerst verschenen in 1938 (Bruna, Utrecht, 1968), van dezelfde schrijfster.
In 1974 is, eveneens van Marie-Louise Doudart de la Grée, een gedramatiseerde documentaire over Vermeers leven verschenen onder de titel Het fenomeen.Alchimist Van Meegeren
Geen van haar beide titels, die betrekking hebben op leven en werk van Han van Meegeren, is te vinden in de literatuurlijst onderaan het verhaal onder het lemma Han van Meegeren op Wikipedia. Dat geldt overigens ook voor nog een roman over het leven van deze meester, De alchimist van Roquebrune (P. Vink, Antwerpen/Tilburg, 1954) geschreven door Jan Baesjou (*1922), die onder meer kunstredacteur van het dagblad De Tijd en later van Elseviers Weekblad is geweest. Hij heeft zich voor de inhoud van zijn boek gebaseerd op authentieke gegevens van Jo van Meegeren-Oerlemans. Alle namen in die roman zijn, op die van Van Meegeren na, gefingeerd. De plaatsnaam in de titel verwijst naar Roquebrune-Cap-Martin in de omgeving van Nice, waar Van Meegeren tussen 1932 en 1938 in een fraaie villa heeft gewoond.
__________
[1] Het Museum Boymans van Beuningen betaald ƒ 520.000,— voor de Emmaüsgangers, hetgeen thans vele miljoenen zou zijn.
[2] De reportage zal op donderdag 6 augustus vanaf 21:24 uur, en op vrijdag 7 augustus om 17:24 uur nogmaals te zien zijn, maar voor de uitzendingen tijdens de nachtelijke uren moet u zelf even kijken op de website van Geschiedenis 24, afdeling Programmagegevens.
[3] Over Henk van Ulsen heeft Marie-Louise Doudart de la Grée eveneens een boek geschreven: De Speler — Winst en verlies in het leven van Henk van Ulsen (Geka BV, Alphen aan den Rijn, 1974).
[4] Emmaus is nog in diverse exemplaren op tal van plekken in Nederland te koop, vooral via internetboekhandels (zie: Antiqbook) voor prijzen variërend van € 7,50 tot en met ruim het dubbele van dat bedrag.
[5] Samen met Henk van Ulsen is Marie-Louise Doudart de la Grée te gast geweest bij Sonja Barend naar aanleiding van haar documentaire over Van Meegeren. Dat moet meer dan dertig jaar geleden zijn, aangezien deze schrijfster in september 1981 in Johannesburg is overleden. Diverse bronnen melden daarvoor het jaar 1980. Het meest opvallende is dat in de DBNL-gegevens [6] alleen haar geboortedatum en haar sterfdag worden vermeld met de toevoeging dat er geen titels van haar beschikbaar zijn, en dat is op z'n minst merkwaardig te noemen, vooral als we bedenken dat er zoveel bekend is over titels en uitgevers van diverse van haar boeken. Of komt het wellicht dat juist de beide literaire naslagwerken, waarnaar in gegevens omtrent DBNL-auteurs wordt verwezen — Ter Laans Letterkundig Woordenboek voor Noord en Zuid, en Van Bork/Verkruijsse: De Nederlandse en Vlaamse auteurs — ook geen aandacht aan Marie-Louise Doudart de la Grée besteden?[6] DBNL: Digitale Bibliotheek der Nederlands Letteren.
____________
Afbeeldingen
1. Cartouche op het voorplat van de roman over Van Meegeren door Marie-Louise Doudart de la Grée.
2. Stofomslag van de roman van Jan Baesjou over Van Meegeren, met daarop een zelfportret.
3. De villa te Roquebrune-Cap-Martin, waar Van Meegeren van 1932 tot 1938 heeft gewoond.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten